The Despotism of Sultan II Abdülhamit and the Ottoman Bureaucracy, Slides of History

Download The Despotism of Sultan II Abdülhamit and the Ottoman Bureaucracy and more Slides History in PDF only on Docsity!

BÜROKRASİ VE

II.ABDÜLHAMİT HAN

ALI UMMAN YAVUZ

MAKINE MÜHENDISLIĞI

İÇİNDEKİLER

1-Bürokrat Despotizminden Yıldız İstibdadına Sultan II. Abdülhamit a. Bürokraside Yıldıza Bağlılık b.Hal Olayına Karışan Devlet Adamına Güvenilmez c.Yolsuzluk ve Rüşvet gibi Hastalıklar Yüzünden Güvensizlik d.Padişah ile Halk Arasınnda Köprü Değil Engel Olmaları Nedeniyle Bürokratlara Güvensizlik 2-Güçsüz Bir Bürokratik Yapı Kurma ya da Bürokarasiyi Güçsüz Kılma Gayreti a.Jurnal Mekanizması b.Kontrolün Yasal Boyutu c.Sadıklarla Gelen İstikrar

Bürokrat *Despotizminden Yıldız

İstibdadına Sultan II Abdülhamit

 (^) Sultan Abdülhamid tanzimat idarecilerinin kurdukları merkeze bağlı bürokratik örgütü kısa sürede kendi siyasal iktidarına, yıldız sarayından idare olunan bir **istibdat idaresine dönüştürecek şekide kulanmayı başardı. II Abdülhamit tanzimat la gelen birçok değişikliliğin kuvvetlendirmek ve devamını sağlamakta tek yolun ***diktatöryan bir sistem olduğunu düşünüyordu. *Despotizm: İster bireysel, ister sıkıca birbirine bağlı bir grup tarafından olsun mutlak siyasi bir güç ile hükmeden tek bir idari otoriteye sahip hükümet biçimidir. **İstibdat: Tek bir yöneticinin toplumu baskı altında yönetmesine dayanan düzen, baskıcılık. ***Diktatöryan: Eleştirilmez ve her dediği «mutlak doğru» kabul edilen güçlü karizmatik liderlik etrafında oluşturulan demokrasi.

Bürokraside Yıldıza Bağlılık

 (^) Tanzimat bürokratlarının rahatlıkla saltanat değişikliği yapacak düzeydeki bu olağanüstü gücü merkezdeki güçlü bürokratların Sultan Abdülhamide güvenmesi için yeterli gerekçeler sunmuş oldu. Bürokrasinin bu karşı konulamaz gücü, güçşüzleştirmesi için zemin hazırlamıştır.  (^) Bu dönemde kanuna itaat değil kanunun üzerinde bulunan egemen idareye itaati öne çıkaran sadık bir bürokrasi sınıfı oluşturmak amaçlanmıştır.Sultan II Abdülhamit’in bürokrasiyi pasifize etmesinin ikince bir nedeni olarak da bürokratların padişah ve halk arasında bir duvar olarak görmesi gelir.

 (^) Sultan hile ve entrikadan uzak yani devlete, millete ve en önemlisi padişaha sadık yeni bürokratlara ihtiyaç duymaktaydı.  (^) Sadakat ilkesi tüm niteliklerin önüne geçen genel bir şart hükmünü aldı. Hatıralarında sık sık kendilerine güvenebileceği bürokratlların eksikliğinden sıklıkla şikayette bulunur.  (^) Sadakatine güvendiği bürokratlar iş hayatlarının sonuna kadar sahip çıkmıştır.  (^) Halil Rıfat , Said ve Kamil paşa devlet işlerindeki yeteneklerinden ziyade sultan tarafından iyi tanınmalarından ve sadakatlerine olan inancından dolayı uzun süreler sadaret makamında bulunmuşlardır.

Yolsuzluk ve Rüşvet gibi

Hastalıklar Yüzünden Güvensizlik

 (^) Sultan bürokratlarına güvenmeme konusundaki önemli bir gerekçesi de bazı devlet adamlarının, geleceklerini güvence altına almak için rüşvet ve yolsuzluk yapma ithamıdır.  (^) Rüşvetle Osmanlı Devletinin rakipleri olan Avrupa ve Rusya gibi devletlerce kendi çıkarlarına uygun politikalar izlenmesini temin etmek ve devlet işleri ile ilgili gizli bilgileri rüşvet karşılığı bu ülkelere bağlanmış durumundadırlar. Sultana göre Hüseyn Avni Paşa İngiliz lehine çalışan bir devlet adamıdır.  (^) Sultana göre bürokratlar arasındaki bu tür eksikliklerin ve kusurların önemli nedeni kendisinden önceki idarecilerin personel alımındaki yanlış politikalarıdır.  (^) 18. yy da kalemiyede çalışan bürokrat sayısı 1000-1500 kişi iken, II Abdülhamit’in idaresine gelinceye değin 50,000-100,000 arası rakama ulaşmıştır.

Padişah ile Halk Arasınnda Köprü Değil Engel

Olmaları Nedeniyle Bürokratlara Güvensizlik

 (^) Padişah saltanatının başlangıcında çevresindeki güvensizliği halk ile doğrudan ilişki kurarak yenmeye çalışmıştır.En küçük sorunun bile bir şekilde Yıldız’a taşınması Sultanın hoş gördüğü ve hatta arzuladığı bir durumdur  (^) Sistemin işleyebilmesi için birinci koşul bürokratlara verilmiş olan yetkilerin geri alınmasıdır.ikinci koşulu ise padişahın işin niteliği icabı dahi olsa kendisine iletilmeyen tüm bilgilere sahip olması idi. Bu sayede Babıali ye gelen bilgilerden de fazlasını elde etmiştir.Bununlada yetinmeyip valilerden, elçilerden doğrudan haber ve rapor istenmiştir.  (^) II Abdülhamit’in bu dönemde muhaliflere karşı takındığı sert tutum nedeniyle, dönem (1878-1908) “İstibdat Dönemi” olarak da adlandırılmıştır

 (^) Sultan öncelikle padişah-halk diyalogunun iyi kurulması üzerine yoğunlaşmış bu amaç için din önemli bir araç olarak kullanılmıştır.Ayrıca sultan birçok tarikat liderini *onore etmiştir. *Onore: Onurlandırmak

Jurnal Mekanizması

 (^) Sultan II Abdülhamit jurnal mekanizmasını ,bir anlmada devlet içinde istihbarat örgütü,bürokratların gücünü kırma amaçlıdır. Tahsin paşa hatıralarında bu mekanizmayı bir korkutma ve kontrol aracı olarak görür.  (^) Ayrıca Sultan ,jurnal mekanizmasının geldiği noktada gücünü kötüye kullanımlarının bulunduğunu kabul eder .Ama Sultana göre bundan vazgeçmenin de imkanı yoktur. Gerçektende jurnalcilik zamanla tüm devlet işlerinde birbirini çekememe nedeniyle entrika ve ihbar aracına dönüşmüştür. İstibdat idaresi kurulmasının en önemli aracı olmuştur(1878-1908)  (^) Bürokratların gücü kırmak konusunda Sultanın bir diğer aracı kendisine özgü geliştirdiği maaş ve ücret sistemidir. Said paşa hatıralarında belirttiği gibi memur maaşlarının zamanında ödenmesi konusunda önemli adımlar atıldı.  (^) Sultan ekonomik durumun kötülüğünü ve çarpık maaş sistemini kendi hedeflerine ulaşmak için kulanmıştır.

Kontrolün Yasal Boyutu

 (^) Dönemin en belirleyici politikası sadakati ispatlanmış ve sicili sağlam olan kişilerin memurluk görevlerine atanması şeklinde özetlenebilir.Bu anlamda memur intihabına dikkat ve itina olunması dönemin en belirleyici ilkesidir  (^) Memurların sicillerinin kaydedildiği bir birimin olan Sicilli Ahval Müdürüyeti Kurumda beklenen şey açıkça tüm devlet çalışanlarının bir anlamda devlete sadakatlerinin kontrolüdür  (^) Kurulan sistemin işleyişini yürütmek anlamında 1879 ve 1887 yıllarında olmak üzere iki önemli yeni yasal düzenleme göze çarpar. Bu düzenlemelerle birincisi sahibi rey (vekaletler meclis veya mahkeme reislikleri)ve ikincisi diğer tüm mülki memurlar olmak üzere memurlar iki sınıfa ayrılmıştır.Özelikle ilk sınıftaki memurların sicili çok ciddi tutulmuştur.

Sadıklarla Gelen İstikrar

 (^) Babıali bürokratları ve sadrazam Sultanı yönlendirmek ve yönetmek isteğindedir,başta sadrazam olmak üzere tüm bürokratların bu arzularını dizginlenip Sultana bağlı oldukları hissettirilmeliydi , Sultana göre.  (^) Sultanın sadaret makamına yönelik yetkisizleştirme hedefi ilerleyen yıllarda sonuç vermiştir. Sultanın sadarete yönelik,denetim altında bulundurma ve güvendiği adamlarla çalışma politikası bir anlamda amacını aşmış ve bir tek adam poitikası durumuna gelmiştir.Ayrıca sultan göreve getirdiği kişilerde şeksiz şüphesiz bir saltanat sadakati arama politikası güder. Sultan tüm üst düzey memurların atamasında “dindarlık ,vazife şinaslık , padişah ve memleket sadakat”öçülerinin aranmasını istemiştir

Beni Dinlediğiniz

İçinTEŞEKKÜRLER 

 (^) Mal der Hindistan/Akıl der Frengistan/Haşmet der Ali Osman(bir Osmanlı atasözü) KAYNAKÇA İkinci II Abdülhamit’ten Cumhuriyete Miras(Doç.Dr. Yusuf Tekin)